Ayurveda betekent letterlijk ‘de wetenschap of kunst van het leven’. Ayus betekent in het Sanskriet ‘leven’ en Veda staat voor ‘wijsheid’. Ayurveda betekent dus niets minder dan ‘Levenswijsheid’ Wat dat betreft richt Ayurveda zich op het gezond door het leven gaan, bijvoorbeeld door met uzelf in balans te komen. De Ayurvedische geneeswijze geldt bovendien als een officiële wetenschappelijke geneeskunde.
De wortelen van de Ayurveda reiken terug tot in de tijd van de Vedische hoge cultuur van het oude India, meer dan 5.000 jaar geleden. Over die Vedische periode van de Oosterse geneeskunde bestaat nog maar weinig historische overlevering. Het uitgangspunt van de weinige teksten die in deze tijd ontstaan zijn is de meditatieve visie van de rishi’s, de wijzen, de zieners, die hun kennis mondeling doorgaven.
Ayurveda is gebaseerd op drie bio-energetische krachten (Dosha’s) die de basis vormen voor alle levende organismen. Het gaat om:
- Vata: de kracht van beweging
- Pitta: de kracht van transformatie
- Kapha: de kracht van structuur
Vata
Vata bestaat uit de elementen lucht en ether en geldt als de levensenergie.
Kenmerken: licht, beweeglijk, snel, subtiel, koel, droog en rauw.
Functies: stuurt alle willekeurige en onwillekeurige bewegingen, beïnvloedt de spieren, reguleert de innerlijke organen, de bloedsomloop, de ademhaling en alle uitscheidingsprocessen. Beïnvloedt tevens capaciteit, helderheid en alertheid.
Pitta
Pitta bestaat uit de elementen water en vuur en geldt als het stofwisselingsprincipe.
Kenmerken: heet, licht, vloeiend, vloeibaar, scherp, stekend, olieachtig.
Functies: reguleert de lichaamswarmte, spijsvertering en stofwisseling, bloedbeeld, huid en zichtvermogen. Tevens intellect en emotioneel uitdrukkingsvermogen.
Kapha
Kapha bestaat uit de elementen aarde en water. Van deze Dosha is onze weerstand tegen ziekten afhankelijk.
Kenmerken: zwaar, koud, week, zoet, stabiel, langzaam, olieachtig, glad, vast, traag.
Functies: voor lichaamsstructuren en de vochthuishouding, regelt psychische stabiliteit en balans evenals geheugenfuncties.
De verschillende functies van de drie Dosha’s worden duidelijk door hun karakteristieke eigenschappen die zich uit de vijf basiselementen ether, lucht, vuur, water en aarde laten afleiden. Paarsgewijs verbonden vormden de elementen de Dosha’s.
Ayurveda is ook een manier om naar de wereld en naar de mens te kijken.
Het gaat ervan uit dat alles wat bestaat, uit één van de 5 elementen of uit een combinatie ervan bestaat. Dit geldt zowel voor ons fysieke lichaam als voor ons energetisch en mentale leven. Ether (Akasha), lucht (Vayu), vuur (Agni), water (Apas) en aarde (Prithivi) en de combinatie ervan kennen veel vormen en eigenschappen en drukken zich op verschillende manieren uit.
De geboorte constitutie
Elk mens is uniek. Zo is ook de verhouding tussen de elementen bij onze geboorte een vast gegeven. Het is net als een blauwdruk. Ayurveda noemt deze persoonlijke verhouding de geboorteconstitutie en praat over de Vata (ether en lucht), Pitta (vuur en een beetje water), en Kapha (aarde en water) geboorteconstituties en de mengelingen ervan. Bij elke geboorte constitutie hoort een bepaalde stofwisseling. Dit betekent onder andere dat de manier waarop wij voeding verteren en opnemen zeer persoonlijk is. Ook is de manier waarop wij met ervaringen en emoties omgaan en omzetten iets persoonlijk.
Om klachten te behandelen en het systeem weer in balans te brengen gaat een Ayurvedische therapeut op verschillende vlakken te werk.
- Op voedingsniveau, een persoonlijk voedingspatroon waarin onder andere het gebruik van kruiden, specerijen en van de smaken zoet, zout, zuur, bitter, scherp en wrang bewust aangewend worden om de elementen ether, lucht, vuur, water en aarde te versterken of juist te verminderen. (Let op: Ayurvedisch eten is niet alleen maar gezond maar ook lekker!)
- Met betrekking tot de leefgewoontes en leefstijl die ziekmakend kunnen zijn of andersom preventief of genezend kunnen werken.
- Zonodig over het gebruik van Ayurvedische preparaten.
—
De meeste Nederlandse zorgverzekeringen hebben een polis waarin de kosten van consulten en therapie (gedeeltelijk) worden gedekt. Of dat voor jouw zorgverzekering geldt, kun je hier controleren.